Liefste lezer,
Eén februari is het nieuwe één januari! Of ik reken januari nog even als deel van 2023, want laat ik er geen doekjes om winden, het was geen jaar om te koesteren. Noch op persoonlijk vlak, noch voor de wereld. Hier komt ie dan, de Tjoolaard nieuwjaarsbrief 2023, een mijmering rond oud worden, middelmatigheid en luisteren.
Tjoolaard stond in 2023 op een lager pitje. Het beestje begint ondertussen ook al op leeftijd te komen. Dertien jaar al schrijf ik mijn reisavonturen neer, meer dan zeventig landen, meer dan honderd artikels, duizenden foto’s; een prachtig dagboek voor mezelve en hopelijk ook voor jullie.
Maar het beestje achter Tjoolaard wordt helaas ook een dagje ouder. Met een medisch kwakkeljaar als gevolg. Een parasiet in de maag met een dagelijkse sessie wc-knuffelen als gevolg, een kapotte knie die me uit de bergen hield en een schouder die maar niet op zijn plek wil blijven zitten. Plots zat ik binnen. Plots zat ik vast. En België is de max, maar potversnippie, het is er plat. Het deed me beseffen hoe belangrijk dat bewegen, dat buitenkomen, het reizen en de bijhorende prikkels voor me zijn. Een impuls junkie, die er zonder zijn familie, vrienden en kinesist mentaal aan onderdoor zou zijn gegaan.
“Count your age by friends, not years. Count your life by smiles, not tears.”
— John Lennon
In een nieuwjaarsbrief zit altijd wat wijze raad hé, dus bij deze raad ik aan om niet te veel in dat mentale solotraject, dat nu zo vaak gepromoot wordt, te stappen. Natuurlijk moet je jezelf ontdekken, natuurlijk heeft je ziel liefde nodig en moet je goed voor je mentale zelf zorgen. Maar die taak mag je delen met je omgeving, dat is helemaal geen individuele reis. Mentale gezondheid is een sociaal iets, we blijven tenslotte kuddedieren. Maar wat je met je lijf doet, dat is een ander verhaal. Zorg er goed voor en als het kapot is, herstel het dan in plaats van enkel wat op te lappen. Slaap, beweeg, lach en ga buiten spelen.
Nu, ik heb ook anderen oud zien worden. De één al wat mooier dan de ander. Mensen die ouder worden associëren met de kleur uit je leven trekken. Die denken dat ouder worden gelijk staat aan volwassen zijn. Aan minder risico’s nemen. Aan conservatiever en onverschilliger worden. Ik zie mensen de middelmatigheid omarmen, 60% is ook goed.
Bij deze een oproep aan mijn collega reisbloggers, studenten, vrienden, tout court iedereen; streef naar kwaliteit, ga voor originaliteit, make life sexy. Niet elke Instagrampagina hoeft er hetzelfde uit te zien, niet elke bestemming moet op dezelfde manier in de kijker gezet worden. Maak een e-mail net iets grappiger, gebruik wat originelere woorden in je berichten, wees niet content met grijs en doorsnee. Voeg humor toe aan het leven, gooi er wat kleur bij. Omarm raar, wees anders. Het is de enige manier om dit allemaal wat boeiend te houden.
Gelukkig zag ik ook mensen die hun tweede jeugd beleven, die ouder worden net als een kans zien om er helemaal voor te gaan. Die de eindigheid van de tijd als een deadline zien om zo veel mogelijk uit het leven te halen. Mensen die het leven alleen maar meer gaan omarmen, die in het ouder worden hun kind terug vinden. Of die er gewoon niet aan toegeven en voor eeuwig Peter Pans voetsporen zullen volgen. Dat zijn de vurigen, dat zijn de mensen die je rondom wil, dat zijn de personen die het ouder worden net iets draaglijker maken. Het zijn levensgoochelaars die magie brengen in je dag.
“In the end, it’s not the years in your life that count. It’s the life in your years.”
— Abraham Lincoln
Maar ik heb er ook gezien die misschien nooit de kans gaan krijgen om oud te worden. Mensen dichtbij die de strijd met het ouder worden verliezen of verloren hebben. Vrienden uit verre landen die plots ongewild de wapens moeten oppakken, ten strijde moeten trekken voor een ideologie of groep mensen waar ze helemaal niet achter staan. Absurder kan niet. Vrienden die je doen beseffen hoe precair, vluchtig en waardevol het leven eigenlijk echt is. Hoe veel meer kans we hier krijgen om waardig ouder te worden. Besef is al een grote stap.
Wat me nog het meeste zorgen baart, is hoe oud onze planeet wordt. Versleten. Palliatief. Hele generaties zullen opgetrommeld moeten worden om die oude knakker alsnog wat extra jaren te geven. De wereld zit barstensvol prachtplekken, zorg dat zij na ons er ook van kunnen genieten.
Laat me misschien afsluiten met de raad van een vriend die momenteel voor zijn leven moet vrezen door de oorlog in het midden-oosten. “Luister meer dan je spreekt!” waren zijn woorden. Luister en wees nieuwsgierig. Stel vragen. Omarm de empathie. Durf je eigen denken te stoppen. Je hoeft ook helemaal niet zo veel te spreken, er zijn genoeg mensen om aan het woord te laten. Het is recht op een mening, geen plicht tot. Laat je ook niet zo van je melk brengen door die van een ander.
Maar ik geloof er nog in. Echt waar. We worden allemaal ouder, niemand gaat in omgekeerde richting. Wij niet, de maatschappij niet, de planeet niet. Maar hoe we daarmee omgaan, die keuze hebben we gelukkig wel in eigen handen. Hoe we zelf groeien, hoe we anderen onze tijd geven om te bloeien en hoe we zorgen voor zij voor wie het al te laat is.
Racism, sexism, fascism, extremism, … it doesn’t matter. Don’t be an asshole, that should do it.
—Tjoolaard
En hey, zo lang ik mijn sokken rechtstaand kan aandoen, komt alles wel goed.
Kusje hier, kusje daar. Gelukkig tjooljaar!
Je kapoen,
Niel